พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [15. ปัณณรสมวรรค] 4. ขณลยมุหุตตกถา (148)
ภิกษุทั้งหลาย กถาวัตถุ 3 ประการนี้ 1
มีอยู่จริงมิใช่หรือ
สก. ใช่
ปร. ดังนั้น กาลจึงเป็นสภาวะสำเร็จแล้ว
อัทธากถา จบ
4. ขณลยมุหุตตกถา (148)
ว่าด้วยขณะ ลยะ และมุหุตตะ
[722] สก. ขณะหนึ่ง2 เป็นสภาวะสำเร็จแล้ว ลยะหนึ่งเป็นสภาวะสำเร็จแล้ว
มุหุตตะหนึ่งก็เป็นสภาวะสำเร็จแล้วใช่ไหม
ปร.3 ใช่
สก. เป็นรูปใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
สก. เป็นเวทนา ฯลฯ สัญญา ฯลฯ สังขาร ฯลฯ วิญญาณใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[723] ปร. ท่านไม่ยอมรับว่า มุหุตตะหนึ่งเป็นสภาวะสำเร็จแล้ว ใช่ไหม
สก. ใช่
ปร. พระสูตรที่พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ว่า ภิกษุทั้งหลาย กถาวัตถุ 3
ประการนี้
กถาวัตถุ 3 ประการ อะไรบ้าง คือ
เชิงอรรถ :
1 ดูเทียบ องฺ.ติก. (แปล) 20/68/270
2 ขณะหนึ่ง หมายถึงชั่วระยะเวลาดีดนิ้วมือ 10 ครั้ง, 10 ขณะเป็น 1 ลยะ, 10 ลยะเป็น 1 ขณลยะ,
10 ขณลยะเป็น 1 มุหุตตะ, 10 มุหุตตะ เป็น 1 ขณมุหุตตะ (อภิธานัปปทีปิกา คาถาที่ 66-67)
3 ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายมหาสังฆิกะ (อภิ.ปญฺจ.อ. 718-719/278)
พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [15. ปัณณรสมวรรค] 5. อาสวกถา (149)
1. ควรกล่าวถ้อยคำย้อนอดีตกาลว่า อดีตกาลได้มีมาแล้วอย่างนี้
2. ควรกล่าวถ้อยคำมุ่งถึงอนาคตกาลว่า อนาคตกาลจักมีอย่างนี้
3. ควรกล่าวถ้อยคำสืบเนื่องกับปัจจุบันกาลว่า ปัจจุบันกาลมีอยู่
อย่างนี้
ภิกษุทั้งหลาย กถาวัตถุ 3 ประการนี้ 1
มีอยู่จริงมิใช่หรือ
สก. ใช่
ปร. ดังนั้น ขณะหนึ่งจึงเป็นสภาวะสำเร็จแล้ว
ขณลยมุหุตตกถา จบ
5. อาสวกถา (149)
ว่าด้วยอาสวะ
[724] สก. อาสวะ 4 ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะใช่ไหม
ปร.2 ใช่3
สก. เป็นมรรค ผล นิพพาน โสดาปัตติมรรค โสดาปัตติผล ฯลฯ
โพชฌงค์ใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
[725] ปร. ท่านไม่ยอมรับว่า อาสวะ 4 ไม่เป็นอารมณ์ของอาสวะ ใช่ไหม
สก. ใช่
เชิงอรรถ :
1 ดูเทียบ องฺ.ติก. (แปล) 20/68/270
2 ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายเหตุวาท (อภิ.ปญฺจ.อ. 724/280)
3 เพราะมีความเห็นว่า อาสวะมี 4 อย่างเท่านั้น ไม่อาจเป็นอารมณ์ของอาสวะได้ (อภิ.ปญฺจ.อ. 724/280)
